پرورش غاز

پرورش غاز : در این بخش از وب سایت پرورش قصد داریم راجع به پرورش غاز صحبت کنیم

اهمیت پرورش غاز
تأمین پروتئین مصرفی انسان از اهمیت زیادی برخوردار است و در این خصوص فراورده های طيور نقش مهمی ایفا می کند. فراورده های طیور به دلیل مزیت های اقتصادی و بهداشتی از مقبولیت زیادی برخوردار است.

 مزایای اقتصادی پرورش غاز گوشتی

مزایای اقتصادی پرورش غاز گوشتی عبارت است از:

1. سرعت رشد بالا: جوجه حدود ۴۰ گرمی طی ۶۰ روز به حدود ۲۵۰۰ گرم می رسد، یعنی وزن آن ۶۰ برابر می شود. به عبارت دیگر هر روز به اندازه وزن اولیه اش به وزن او اضافه میشود.
2.  تولید بالا: هر پرنده ۱۵۰۰ گرمی طی سال حدود ۲۸۰ تخم تولید می کند که وزن هریک حدود ۶۰ گرم است، یعنی هر پرنده تخم گذار در طول سال حدود ۱۲ برابر وزنش تخم تولید میکند. به عبارت دیگر هر ماه برابر وزنش تخم تولید میکند. هر تخم نیز یک وعده غذای کامل برای انسان محسوب میشود.
3.  راندمان غذایی بالا: راندمان غذایی تولید گوشت طیور حدود ۵۰ درصد و تولید تخم ماکیان حدود ۳۰ درصد است که بسیار بالا و مناسب است.
4.  پروتئین بالای محصولات طیور: گوشت طیور حدود ۲۰ درصد پروتئین دارد. درصد پروتئین گوشت طیور از گوشت سایر حیوانات پرورشی بالاتر است.
5.  برگشت سریع سرمایه: در پرورش جوجه های گوشتی طی حدود ۲ ماه سرمایه برمیگردد که نسبت به سایر سرمایه گذاری ها برگشت سرمایه سریع تراست.
6.  راندمان بالای لاشه: راندمان لاشه طیور نسبت به وزن زنده آن حدود ۷۵ درصد است که نسبت به سایر حیوانات پرورشی بالاتر است.
7.  سهولت تغذيه: طيور به علت ضعیف بودن قدرت چشایی و بویایی مواد خوراکی گوناگون را بدون هیچ مشکلی مصرف میکنند. اردک و غاز نیز قادرند علوفه با الیاف خام بالا را مصرف کنند. لذا سهولت تغذیه پرندگان نسبت به دام ها بیشتر است.
8. اصلاح ژنتیکی ساده تر: اصلاح ژنتیکی پرندگان به دلایل گوناگون ساده تر از سایر حیوانات مزرعه و لذا کارایی پرورش آنها بالاتر است.
9.  سهولت نگهداری: پرندگان را می توان به تعداد زیاد در محیط محدود بدون مشکل پرورش داد. ضمنا نگهداری اردک و غاز به علت حساسیت پایین آن از مرغ های خانگی نیز ساده تر است.

 مزایای بهداشتی پرورش غاز گوشتی 

مزایای بهداشتی پرورش غاز عبارت است از:

1.  نداشتن بیماریهای مشترک بین پرندگان و انسان بیماری های مشترک بسیار اندکی وجود دارد و لذا با اطمینان بیشتری می توان محصولات طیور را مصرف کرد.
2. چربی کم محصولات طیور: فراورده های طیور چربی پایین تری دارد و بنابراین برای تغذیه انسان مناسب تر است.
3.  سهولت هضم گوشت طیور: از آن جا که طیور وزن به نسبت کمتری دارند و فشار کمتری به ماهیچه های آنها وارد می شود گوشتشان تردتر و هضم آن سهل تر است.

 خصوصیات پرورش غاز گوشتی 

اردک و غاز برای تأمین گوشت مصرفی انسان از اهمیت زیادی برخوردارند و بنابراین می توان در خصوص گسترش پرورش آنها برنامه ریزی و اقدام کرد، به خصوص به این دلیل که در کشور ما اقلیمهای گوناگون وجود دارد و امکان پرورش این پرندگان در بسیاری از نقاط کشور فراهم است.

پرورش غاز به علت

• سهولت پرورش و تغذیه،
• کم بودن احتمال بیماری،
• سرعت رشد بالا،
• و مقبولیت گوشت

امکان گسترش زیادی دارد. با پرورش اصولی می توان در مدت ۲ ماه وزن اردکهای پرورشی را به 2.5 کیلوگرم رساند و در بعضی از نژادها تا 300 تخم طی یک دوره تخم گذاری تولید کرد. پرورش اردک و غاز در کشورهای اروپای شرقی و غربی، امریکا، آسیای جنوب شرقی، چین و هند رونق دارد و همواره بروسعت آن افزوده می شود
در ایران البته در تمام مناطق میتوان اقدام به پرورش اردک و غاز کرد، اما شمال کشور و مناطق پرباران، به علت امکان پرورش آزاد و تأمین قسمت قابل توجهی از غذای آنها از محیط، مناسب تر است. اردک و غاز گرما و رطوبت بالای محیط را به خوبی تحمل میکنند و به علت وجود لایه ضخیم چربی در زیر پوست قادرند تا ۲۰ درجه سانتیگراد زیر صفر را نیز تحمل کنند.

یکی از مزایای پرورش اردک در مزارع و شالیزارها مبارزه بیولوژیک با کرم ساقه خوار برنج، حلزون ها و سایر آفات است. درکشورهای آسیای جنوب شرقی برای مبارزه با کرم ساقه خوار برنج از اردک استفاده می شود. در شمال کشور ما نیز استفاده از اردک برای مبارزه با حلزون در باغهای مرکبات نتایج مثبتی داشته است. برای مبارزه با کرم ساقه خوار برنج در مزارع به ازای هر متر مربع مساحت یک اردک در مزرعه رها می کنند. اردک ها در حین چرا کرم ها و سایر آفات را می خورند و ضمن دفع فضولات خود، که کود مناسبی برای مزرعه محسوب می شود، آنجا را از آفات پاک می کنند. البته پس از گذشت ۱۰ روز از برداشت برنج، به علت نفوذ کرم به داخل ساقه ها و خاک، چرانیدن اردک از این نظر چندان مفید نیست.

 تاریخچه پرورش غاز

پرورش غاز به صورت اهلی از ۵۰۰۰ سال قبل در چین، مصر و خاورمیانه رواج داشته است. دراین خصوص نقوش متعددی در مقبرههای مصر باستان به دست آمده است. در یونان و بخصوص روم باستان نیز مدارک متعددی در مورد پرورش این پرنده وجود دارد. در روم باستان از غاز به عنوان پرنده نگهبان از منازل و معابد استفاده می شد. در اروپا ظاهرة غاز توسط ساکنان شمال اروپا و ژرمنها اهلی شده و به روم رفته است.
مدارک به دست آمده نشان میدهد که در مصر باستان غازها را برای تولید جگر سنگین به صورت اجباری تغذیه می کرده اند.

طبقه بندی و نژادهای اردک و غاز

طبقه بندی اردک و غاز طبقه بندی اردک و غاز عبارت است:
مهره داران رده: پرندگان (Aves) زیررده پرندگان حقیقی (Neomithes) راسته غاز سانان Anseriformes خانواده: آناتيد (Anatidae) زیرخانواده: نسرین (Anserinae)

دسته: مرغابیها (Ducks) ، غاز (Geese) و قو (Swans) پرندگان خونگرم اند، با پر پوشیده شده اند، گردش خون آنها کامل و قلبشان چهارحفرهای است، قابلیت پرواز دارند و شنوایی و بینایی شان تکامل یافته است، تخم گذارند و از جوجه های خود مراقبت میکنند. در پرندگان اندام های پیشین به صورت بال تغییر شکل یافته است و اندام های پسین برای راه رفتن به کار می رود. آنها دندان ندارند و به جای لب و دندان منقار دارند. پرندگان مثانه ندارند و ششهایشان کوچک است و کیسه های هوایی دارند.
راسته غازسانان منقار پهنی دارند که روی آن را پوستهای شاخی با حفرات فراوان حسی پوشیده است. این پرندگان همچنین پرده بین انگشتان پا، زبان گوشتی، دم کوتاه و تخم یک رنگ و بدون لکه دارند. جوجه ها پس از بیرون آمدن از تخم می توانند در آب شنا کنند. بدن آنها از کرکهای ریز پوشیده شده است

پرورش اردک و غاز گوشتی 

در دریاچه ها زندگی میکنند. غذای آنها معمولا گیاهان خشکی و آبزی، کرم ها، حلزونها و ماهی است. تولید مثل آنها فصلی است، دوره جنسی شان از اوایل بهار شروع می شود و همیشه هر ماده با یک نر جفت میشود و آمیزش میکند .

این پرندگان لانه خود را در خشکی می سازند. دوره تخم گذاری آنها کوتاه و تعداد تخم ها در هر دوره حداکثر ۱۵ عدد است. اردک ماده حدود ۲۸ روز روی تخم ها می نشیند و حدود دو ماه وظیفه بزرگ کردن جوجه ها را تا زمان پرواز به عهده دارد. مرغابی های وحشی معمولا در اسارت تولید مثل نمی کنند. این مرغابی ها در اوایل تابستان پس از شروع پرواز جوجه ها به مناطق سردسیر مهاجرت میکنند. در اواسط تابستان پرهای مرغابیها می ریزد و در اواسط پاییز به مناطق گرمسیر باز می گردند.
نژادهای مهم مرغابی های وحشی عبارت است از: .. تنجه ( Tadora – tadora ): این نوع مرغابی گردن باریک و بلندی دارد و در کنار مردابها، رودخانه ها و سواحل آبهای شور زندگی می کند. خوب راه می رود و شنا میکند. غذای او گیاهان آبزی، کرم ها و نرمتنان است. در بهار نواری قهوه ای از پشت سر تا انتهای دم مرغابی تر پدیدار می شود و سرش سیاه میشود و جلای سبزی پیدا میکند تواری قهوه ای نیز در دور سینه اش نمایان میشود و بقیه بدن سفید است. نوک او در قسمت جلو پهن و به رنگ سرخ است. در تابستان جلای رنگ بدن مرغابی نر از بین می رود و کدر میشود. در این زمان مرغابی های نر و ماده شبیه هم می شوند. موطن این مرغابی اروپای غربی، شمال غربی چین و تبت است. در زمستان به جنوب ودرایران به مرداب انزلی و سواحل دریاچه ارومیه کوچ میکند.

۲. آنقورت (Ruddy shelduck):

این نوع مرغابی جثه بزرگی دارد. بدنش قهوه ای روشن است و دور گردنش نوار سیاهی دارد. بین نر و ماده این مرغابی اختلافی وجود ندارد، جز اینکه پر نرها پررنگ تر و براق تر است. این مرغابی از کرم ها و نرمتنان تغذیه میکند و در سواحل جنوبی و دریاچه های داخلی ایران تخم می گذارد.

 مرغابی کله سبز (Mallard):

پرنده شناسان معتقدند این مرغابی جد تمام اردکهای اهلی است. غذای او گیاهان آبزی، لارو حشرات، حلزون و ماهیهای کوچک است. ماده ها قهوه ای هستند. سر مرغابی نر در بهار سبز روشن می شود و روی گردنش حلقهای سفید تا خاکستری با خطوط سیاه و سفید پیدا می شود و سینه اش قهوه ای است. محل زیست این نوع روسیه، سیبری، شمال ژاپن، شمال ایران، آفریقای شمالی و آمریکای شمالی است.

مرغابی سفیدابرو (Anas querquedula):

مرغابی سفیدابرو در شمال اروپا زندگی و در زمستان به جنوب کوچ میکند. ترها رنگ سبز با بال های سفید و پاها و توک خاکستری و ابروی سفید دارند و ماده ها کم رنگ ترند. در فصول گرم پرهای قهوه ای جایگزین پرهای سفید میشود. نوک این پرنده کوتاه و نارنجی رنگ است.

 مرغابی بال سفید (Melanita fusca):

وطن این مرغابی جنوب اوکراین، قفقاز و ارمنستان است. این پرنده در زمستان به حاشیه دریای سیاه، خزر و مدیترانه کوچ میکند. نرهای آنها سیاه و ماده ها ارغوانی با پرهای سفید در زیر شکم است. نوک این مرغابی پهن و زردرنگ است.

 مرغابی های نیمه اهلی

این مرغابی ها بیشتر به علت زیبایی و برای تفریح نگهداری میشوند و از نظر تولیدی چندان مناسب نیستند.

 مرغابیهای اهلی (اردکها)

اردک های اهلی به دو زیرگونه به شرح زیر تقسیم می شوند.

نوک بلند و پهنی دارد و روی آن هیچ زایدهای دیده نمی شود. جثه متوسط، ارتفاع پاها بلند و رنگ پاها زرد است و تولید تخم و درصد جوجه دهی آنها بالاست. اکثر نژادهای اردک مثل نژادهای پکین”، دونده هندی و غیره از این گونه هستند.
. زیرگونه باربری: زیرگونه باربری نوک کوتاه و باریکی دارد که انتهای آن قرمز کم رنگ است. بین نوک و سر این پرنده زایده گوشتی قرمز رنگی وجود دارد. اطراف چشم آنها را نوار گوشتی فرا گرفته است و پرهای گردن در موقع احساس خطر سیخ میشود. جثه این زیرگونه درشت، ارتفاع پا کوتاه و رنگ پا تیره است. تولید تخم و درصد جوجه دهی آن پایین است. نژاد موسکووی * از این زیرگونه است.

منبع مطلب : کتاب آموزش پرورش غاز و اردک